اسکم (scam) به‌معنای کلاهبرداری است و در این روزها، بیشتر به وب‌سایت‌ها، صفحات و سازمان‌هایی گفته می‌شود که از ابتدا به قصد کلاهبرداری ایجاد می‌شوند و پس از مدتی که به هدف خود رسیدند، دیگر فعالیتی نمی‌کنند.
وقتی پای دستگاه‌های دیجیتالی، اینترنت و وب‌سایت‌هایی در بستر اینترنت هستند به میان می‌آید، پروسه‌ی کلاهبرداری و به‌اصطلاح اسکم کردن هم پیچیده و پیچیده‌تر می‌شود. همان‌طور که می‌دانید و با مفهوم کلاهبرداری آشنا هستید، تمام کلاهبرداران یا همان اسکمرها قصد گرفتن پول‌های شما را دارند و فقط روش آن‌ها با یک‌دیگر متفاوت است.
اسکمرها از راه‌های مختلفی برای کلاهبرداری از شما استفاده می‌کنند؛ تماس تلفنی، ایمیل‌های مختلف، پیامک، جعل لینک، جعل توکن‌های ارز دیجیتال و…
کسانی که در زمینه فروش و خرید ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنند، لازم است که حتما اطلاعات خود را درمورد اسکم و انواع آن بالا ببرند تا در دام کلاهبرداران نیفتند.
اما برای مقابله با اسکمرها و اسکم شدن باید چه کرد؟ در این مطلب از وبلاگ اکسکوینو بیشتر درمورد اسکم، روش‌های مقابله با کلاهبرداری‌های اینترنتی و اسکمرها می‌گوییم.
انواع اسکم
شناختن انواع اسکم، راه‌های مختلفی دارد. شما برای این‌که بتوانید با اسکم‌ها مقابله کنید، باید با انواع آن‌ها هم آشنا شوید و نحوه‌ی تشخیص آن‌ها را بدانید تا در دام نیفتید.
در ادامه، با انواع اسکم‌های رایج و روش‌های مقابله با آن‌ها آشنا خواهید شد.
صفحات فیشینگ
فیشینگ یکی از متداول‌ترین روش‌های اسکم است. در این روش کلاهبرداران با ارسال لینک جعلی از طریق پیامک، ایمیل و… تلاش می‌کنند تا اطلاعات حساب‌های مختلف شما را سرقت کنند تا بتوانند حساب شما را برای خود تخلیه کنند.
وب‌سایت‌های اسکم، شباهت زیادی با سایت‌های واقعی که همیشه استفاده می‌کنید دارند، اما با اندکی دقت، می‌توانید از سرقت دارایی خود جلوگیری کنید.
برای مثال، اسکمرها با شبیه‌سازی و جعل درگاه پرداخت بانکی یا صفحه ورود یک وب‌سایت، شما را وادار می‌کنند که اطلاعات بانکی و یا اطلاعات کیف پول ارز دیجیتال خود را وارد کنید؛ زمانی که شما اطلاعات خود را در این صفحات وارد می‌کنید، با کدنویسی‌های مخصوصی که انجام شده است، اطلاعات شما مستقیما برای کلاهبرداران فرستاده می‌شود و می‌توانند از آن سوءاستفاده کنند.
نحوه مقابله با لینک‌های فیشینگ
۱- روی لینک‌های ناشناس کلیک نکنید: ممکن است ایمیل، پیامک و پیام‌هایی در شبکه‌های اجتماعی برای شما ارسال شود که حاوی لینک باشد. اگر منبعی که ایمیل و پیام را برای شما ارسال کرده نمی‌شناسید، روی آن لینک کلیک نکنید. برخی لینک‌های اسکم، فقط با کلیک فعال می‌شوند و اطلاعات شما را سرقت می‌کنند.
در باز کردن لینک‌ها دقت بسیاری انجام دهید؛ ممکن است لینک از یک منبع شناس برای شما ارسال شده باشد اما لینک اسکم باشد. روی سیستم‌های حساس خود، هیچ‌گونه لینک ارسالی را باز نکنید.
۲- لینک‌ها را چک کنید: همیشه آدرسی که برای شما ارسال شده یا در مرورگر خود باز کردید را چک کنید؛ بسیاری از اسکمرها، صفحاتی کاملا مشابه صفحه‌ی اصلی می‌سازند، اما نمی‌توانند لینک را دقیقا به شکل وب‌سایت اصلی بسازند. به همین دلیل همیشه لینک را چک کنید و با دیدن کوچک‌ترین مغایرتی، صفحه را به‌صورت کامل ببندید و اطلاعات خود را در آن وارد نکنید.
۳- اطلاعات خود را وارد نکنید: اگر به اشتباه روی یک لینک مشکوک و ناشناس کلیک کردید، اطلاعات خود را به‌هیچ‌وجه در هیچ صفحه‌ای وارد نکنید. اگر به یک صفحه شک داشتید و احساس کردید چیزی درمورد آن صفحه درست نیست، به احساسات خود اعتماد کنید و مسیر ورود اطلاعات را ادامه ندهید.
صرافی‌های اسکم
صرافی‌ها و ارزهای دیجیتال اسکم، شیوه‌ی عملکردی متفاوتی دارند. بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال، از ابتدای کار به قصد کلاهبرداری از کاربران شروع به کار می‌کنند. ممکن است این دست از صرافی‌ها، در ابتدای کار فعالیتی شبه قانونی و سالم از خود نشان دهند تا جلب اعتماد کنند و در یک بزنگاه مناسب، اقدام به کلاهبرداری کنند.
برخی از این صرافی‌ها، به شما وعده می‌دهند که در قبال افزایش موجودی امتیازات ارزنده‌ای دریافت می‌کنید، اما با دریافت کارمزدهای بالا، عملا موجب ضرر شما می‌شوند.
روش بعدی عرضه اولیه ICO اسکم است. ICO یا عرضه اولیه یک ارز دیجیتال توسط توسعه‌دهندگان یک پروژه، سرمایه اولیه‌ی قابل توجهی برای آن پروژه فراهم می‌کند. در این روش اسکمرها با ارزهای جعلی و وایت پیپر‌های جعلی که هیچ‌وقت قرار نیست افتتاح شوند، شما را فریب می‌دهند و پس از جذب سرمایه، اعلام ورشکستگی می‌کنند و به فعالیت خود پایان می‌دهند؛ درواقع بعد از این اتفاق، ارزش آن ارز دیجیتال به صفر می‌رسد و سرمایه شما به جیب کلاهبرداران سرازیر می‌شود.
مورد دیگری که توسط صرافی‌های اسکم استفاده می‌شود، کیف پول‌های ارز دیجیتال است. شما با نصب این کیف پول‌ها و وارد کردن اطلاعات حساب خودتان، درواقع اجازه می‌دهید که کلاهبرداران حساب شما را تخلیه کنند و دارایی‌تان را به سرقت ببرند.
از آن‌جایی که درحال‌حاضر هنوز قوانین مشخصی توسط رگولاتوری برای صرافی‌های ارز دیجیتال در ایران تدوین نشده، کلاهبرداری در این زمینه بیشتر انجام می‌شود و لازم است که کاربران همواره در این باره هشیار باشند.
نحوه مقابله با اسکم ارز دیجیتال
۱- با صرافی‌های معتبر کار کنید: تفاوتی نمی‌کند که شما قصد دارید با صرافی‌های ایرانی کار کنید یا صرافی‌های خارجی؛ فقط لازم است که از اعتبار این صرافی‌ها مطمئن باشید و با نام‌های شنیده‌شده‌تر کار کنید. هر صرافی که وعده‌ی سود بیش‌تری به شما می‌دهد، لزوما جای خوبی برای سرمایه‌گذاری نیست و اگر قصد سرمایه‌گذاری و ترید دارید، درمورد صرافی که می‌خواهید با آن کار کنید، کاملا جستجو و مطالعه کنید.
۲- حتما ICOها را از صرافی‌های معتبر بخرید: برای این‌که تحت اسکم عرضه اولیه قرار نگیرید، برای سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های تازه تاسیس دقت زیادی به‌خرج بدهید و سعی کنید که ICOها را از صرافی‌های معتبر خریداری کنید. روی پروژه‌هایی که می‌خواهید وارد آن‌ها شوید به دقت مطالعه کنید و با افرادی که اطلاعات خوبی از بازار دارند، مشورت کنید. می‌توانید برای اطمینان بیشتر، وضعیت توکن مدنظر خود را در CoinMarketCap هم چک کنید.
خرید ارز دیجیتال و ورود به دنیای کریپتو، می‌تواند بسیار لذت‌بخش باشد، به‌شرطی که از مسیر درستی وارد بازار شوید.
۳- هر کیف پولی را نصب نکنید: برای نگهداری دارایی‌های ارز دیجیتال خود، از کیف پول‌های معتبر و شناس استفاده کنید. با دریافت و نصب کیف پول‌های گمنامی که به‌صورت تصادفی با آن‌ها آشنا می‌شوید، دارایی خود را در معرض خطر قرار خواهید داد.
اگر قصد نصب یک کیف پول معتبر را هم داشتید، حتما آن را از استورهای امن و معتبر دریافت و نصب کنید و از سایت‌های بی‌نام و نشان اقدام به نصب هیچ اپلیکیشنی نکنید.
۴- تحت تاثیر تبلیغات قرار نگیرید: برای سرمایه‌گذاری روی یک ارز دیجیتال، تحت تاثیر تبلیغات قرار نگیرید. همیشه با مطالعه، تحقیق و مشورت تصمیم نهایی خود را بگیرید.
چطور رمزارزهای اسکم را شناسایی کنیم؟
با بررسی چند مورد، می‌توانید رمزارزهای اسکم را شناسایی کنید و به سراغ آن‌ها نروید:
- وعده و تضمین افزایش سرمایه آنی
- عدم ارائه وایت پیپر یا ارائه وایت پیپر ناقص
- بازاریابی بیش از اندازه (از طریق اینفلوئنسرها و تبلیغات آنلاین)
- عدم معرفی تیم پروژه
- وعده دریافت پول رایگان
- عدم ارائه نقشه راه مشخص برای پروژه
- کم بودن میزان نقدینگی (عدم لیست شدن در صرافی‌های معتبر)
- عدم پاسخ‌گویی و پشتیبانی ضعیف
طرح‌های پانزی
کلاهبرداری پانزی، یکی از مشهورترین انواع کلاهبرداری است. طرح پانزی افراد را متقاعد می‌کند که برای کسب سودهای قابل توجه، در این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند. در ابتدای راه، اسکمرهای پانزی حتی سودهایی را از حساب دیگر سرمایه‌گذاران به حساب سرمایه‌گذاران اولیه واریز می‌کنند تا آن‌ها را متقاعد کنند که همه‌چیز درست است و می‌توانند با آوردن پول بیشتر، سود بیش‌تری هم دریافت کنند.
طرح‌های پانزی زمانی که دیگر نتوانند عضو بیش‌تری بگیرند و پول بیش‌تری دریافت کنند، تمام سرمایه را برداشته و فرار می‌کنند.
این سبک کلاهبرداری هم‌چنان هم قربانیان خود را دارد، به همین دلیل آگاه باشید و هیچ‌گاه به وعده‌های سود عجیب و غریب در ازای معرفی کاربران جدید (مانند شرکت‌های هرمی) اعتماد نکنید.
حرف آخر
برای این‌که از اسکمرها و کلاهبردارها بازی نخورید، فقط کافی است دقت خود را بالاتر ببرید. برخی اوقات صفحات و سایت‌های اسکم آن‌قدر شبیه به صفحات اصلی هستند که تشخیص دادن آن‌ها کار بسیار سختی خواهد بود، اما اگر به یاد داشته باشید که لینک‌های ناشناس را باز نکنید و اطلاعات خود را در صفحاتی که به آن مشکوک هستید وارد نکنید، تا حد بسیاری مصون می‌مانید.
اسکم شدن در دنیای این روزها، اتفاقی اجتناب‌ناپذیر است، اما می‌توانید با احتیاط و کسب اطلاعات درباره انواع اسکم و راه‌های مقابله با آن، دارایی خود را از دست کلاهبرداران دور نگه دارید!
