اگر از علاقه‌مندان به ترید و فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال هستید، احتمالا تاکنون با نام کاردانو (Cardano) مواجه شده‌اید. اما شبکه کاردانو چیست؟ کاردانو یک شبکه بلاکچینی است که از الگوریتم اثبات سهام (PoS) برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) استفاده می‌کند و ارز دیجیتال اختصاصی آن ADA نام دارد.
این پروژه که از همان ابتدا توجه بسیاری را در دنیای کریپتو به خود جلب کرده، به عنوان یکی از رقبای جدی اتریوم و ایاس (EOS) در زمینه توسعه قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز شناخته می‌شود. جایگاه ویژه کاردانو در میان سرمایه‌گذاران و معامله‌گران ارزهای دیجیتال باعث شده تا پرسش‌های زیادی در مورد این شبکه بلاکچینی و رمزارز مرتبط با آن به وجود بیاید. در همین راستا، در این مقاله، به معرفی و بررسی کامل شبکه کاردانو پرداخته‌ایم. اگر شما هم به دنبال یافتن پاسخ سوالات خود درباره این پروژه بلاکچینی هستید، پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را از دست ندهید.
شبکه کاردانو چیست و چگونه کار می‌کند؟
کاردانو (Cardano) به عنوان یکی از ارزهای دیجیتال برتر بازار، از نظر ارزش در میان ده رمزارز بزرگ قرار دارد. هدف شبکه کاردانو چیست؟ این شبکه با هدف ایجاد یک پلتفرم انعطاف‌پذیر، پایدار و مقیاس‌پذیر طراحی شده است که محیطی مناسب برای اجرای قراردادهای هوشمند ارائه می‌دهد. این قراردادهای هوشمند امکان توسعه طیف گسترده‌ای از برنامه‌های مالی غیرمتمرکز، توکن‌های دیجیتال جدید، بازی‌ها و کاربردهای متنوع دیگر را فراهم می‌کنند.
کاردانو در واقع یک نسخه پیشرفته‌تر از ایده اتریوم محسوب می‌شود. رمزارز اصلی این بلاکچین که آدا (ADA) نام دارد، برای ذخیره ارزش، ارسال و دریافت تراکنش‌ها، استیکینگ و پرداخت کارمزدهای شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرد و نقش کلیدی در عملکرد اکوسیستم کاردانو ایفا می‌کند.
شبکه ارز کاردانو به جای استفاده از روش اثبات کار که نیازمند مصرف بالای انرژی است، از مکانیزم اثبات سهام (Staking) برای تایید تراکنش‌ها بهره می‌برد. در روش اثبات کار، ماینرها باید با حل مسائل پیچیده ریاضی برای کسب حق تایید تراکنش‌ها رقابت کنند، اما در اثبات سهام، اعتبارسنج‌ها براساس میزان دارایی (ارز دیجیتال ADA) که در شبکه قفل کرده‌اند، انتخاب شده و پاداش دریافت می‌کنند.
یکی از ویژگی‌های کلیدی بلاکچین کاردانو، تقسیم آن به دو لایه اصلی است: لایه تسویه حساب (CSL) که وظیفه تایید و ثبت تراکنش‌ها را دارد و لایه محاسبات (CCL) که به اجرای برنامه‌ها و قراردادهای هوشمند اختصاص دارد. این طراحی دو لایه‌ای باعث افزایش کارایی و انعطاف‌پذیری شبکه می‌شود.
تاریخچه شکل‌گیری کاردانو
در بخش قبل توضیح دادیم که شبکه کاردانو چیست، بد نیست اکنون نگاهی به تاریخچه راه‌اندازی این ارز دیجیتال داشته باشیم. «چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson)»، یکی از بنیان‌گذاران پیشین اتریوم، خالق شبکه کاردانو است. این پروژه در سال ۲۰۱۵ آغاز شد و طی دو سال تحقیق و توسعه، به بررسی مشکلات اساسی بیت‌کوین و اتریوم از جمله مقیاس‌پذیری و بهبود فرایندهای تایید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک پرداخت. کاردانو با ارائه راهکارهای نوین توانست چالش‌های مرتبط با بیت‌کوین و قراردادهای هوشمند اتریوم را برطرف کند.
هاسکینسون بیت‌کوین را به عنوان نسل اول و اتریوم را نسل دوم بلاکچین می‌داند. به اعتقاد او، برای رفع محدودیت‌های این دو نسل، نیاز به بلاکچین نسل سوم وجود دارد که کاردانو نماینده این نسل است.
توسعه کاردانو تحت نظارت سه نهاد اصلی انجام می‌شود:
- Cardano Foundation
- IOHK
- Emurgo
علاوه بر این، ده‌ها تیم دیگر در سراسر جهان روی کد منبع‌باز کاردانو و توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز آن فعالیت می‌کنند. پس از دو سال آزمایش، شبکه اصلی کاردانو در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد.
معرفی ارز دیجیتال ADA
شبکه کاردانو دارای رمزارز اختصاصی به نام آدا (ADA) است که نام آن از ریاضی‌دان برجسته قرن نوزدهم، «آدا لاولیس (Ada Lovelace)» الهام گرفته شده است. از ارز دیجیتال ADA می‌توان برای انجام تراکنش‌های مالی و مشارکت در فرآیندهای حاکمیتی مانند رای‌گیری و اعتبارسنجی استفاده کرد. دارندگان این رمزارز با استیک کردن توکن‌های خود در شبکه خرید کاردانو، علاوه بر کمک به امنیت و عملکرد شبکه، پاداش دریافت می‌کنند.
همچنین، رمزارز آدا نقش اساسی در پرداخت کارمزد تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند در شبکه کاردانو دارد. سقف عرضه این ارز دیجیتال به ۴۵ میلیارد واحد محدود شده است. در روزهای اولیه عرضه، ADA رشد فوق‌العاده‌ای را تجربه کرد و با جهشی ۶۰۰۰ درصدی به قیمت ۱.۲۲ دلار رسید. با این حال، در جریان زمستان رمزارزها در سال ۲۰۱۸، ADA نیز دچار افت شدید شد. با وجود کاهش قیمت، تیم توسعه‌دهنده کاردانو فعالیت خود را ادامه داد و این شبکه امروزه به عنوان رقیبی جدی برای اتریوم و ایاس شناخته می‌شود.
اگر می‌خواهید بدانید کاربردهای اصلی رمزارز شبکه کاردانو چیست باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- استیک کردن و سپرده‌گذاری ADA برای کسب پاداش
- انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی
- مشارکت در فرآیندهای حاکمیتی مانند رای‌گیری برای تغییرات شبکه
- ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند
نقشه راه شبکه کاردانو چیست؟
کاردانو برخلاف بسیاری از پروژه‌های رمزارزی که با ارائه برنامه‌های زمانی دقیق و اهداف کوتاه‌مدت فعالیت می‌کنند، مسیر توسعه رمزارز ADA را با یک رویکرد خلاقانه و متفاوت طراحی کرده است. این رویکرد اگرچه از سوی برخی از طرفداران که به دنبال پیشرفت‌های سریع‌تر هستند، با انتقاداتی روبرو شده، اما موجب شده تا شبکه کاردانو از ثبات و پایداری بالایی برخوردار باشد.
به همین دلیل، کاردانو به عنوان یکی از پیشروترین شبکه‌های لایه یک، توانسته عملکردی قابل‌اعتماد داشته باشد و تاکنون از هرگونه قطعی جدی در فعالیت بلاکچین خود جلوگیری کند. این ثبات، کاردانو را به یکی از گزینه‌های قابل‌اعتماد در دنیای بلاکچین تبدیل کرده است. در ادامه در خصوص اینکه نقشه راه شبکه کاردانو چیست صحبت خواهیم کرد.
فاز بایرون (Byron)
فاز بایرون نقطه آغازین راه‌اندازی و توسعه شبکه بود که در سپتامبر ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد. در این مرحله، الگوریتم اجماع اوروبروس معرفی و اجرا شد و امکان خرید و فروش رمزارز ADA فراهم گردید. همچنین، در این فاز دو کیف پول اصلی کاردانو، یعنی ددالوس و یورویی، عرضه شدند که پایه‌ای برای مدیریت دارایی‌های کاربران ایجاد کردند.
یکی از اهداف کلیدی فاز بایرون، تشکیل یک جامعه قوی و گسترده بود. فهرست شدن رمزارز ADA در بیش از ۳۰ صرافی معتبر جهانی به تحقق این هدف کمک کرد و شبکه کاردانو را به سمت پذیرش گسترده در سطح بین‌المللی هدایت نمود.
فاز شلی (Shelley)
فاز شلی که به عنوان مرحله تمرکززدایی کاردانو شناخته می‌شود، نقطه عطفی در توسعه این شبکه بود. برخلاف فاز بایرون که با عرضه مین‌نت آغاز شد، فاز شلی به تدریج و بدون هیچ‌گونه قطعی در شبکه اجرا گردید. در این مرحله، تعداد نودهای شبکه افزایش یافت و کنترل و حاکمیت شبکه به اعضای جامعه واگذار شد. همچنین، ایجاد استخرهای سهام‌گذاری از جمله ویژگی‌های مهم این فاز بود. تیم کاردانو اعلام کرد که فاز شلی توانسته میزان تمرکززدایی در شبکه را نسبت به فاز بایرون، ۵۰ تا ۱۰۰ برابر افزایش دهد.
فاز گوگن (Goguen)
اما فاز گوگن در شبکه کاردانو چیست؟ باید گفت، عصر گوگن به عنوان انقلابی‌ترین دوره توسعه شبکه کاردانو شناخته می‌شود که تحولات عمده‌ای در بهبود عملکرد و قابلیت‌های این شبکه ایجاد کرد. یکی از انتقاداتی که همیشه نسبت به کاردانو مطرح می‌شد، غیرکاربردی بودن آن بود، اما با راه‌اندازی فاز گوگن، این مشکل تا حد زیادی رفع شد. در این فاز، اکوسیستم کاردانو شاهد رونق بسیاری شد و با راه‌اندازی برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps)، پروژه‌های دیفای (DeFi) و مجموعه‌های NFT، شبکه به شکوفایی رسید و توانست جایگاه خود را در دنیای بلاکچین به طور قابل‌ملاحظه‌ای تقویت کند.
فاز باشو (Basho)
فاز باشو درصدد بهتر کردن مقیاس‌پذیری و تعامل‌پذیری شبکه کاردانو است. در این فاز، یکی از موارد کلیدی ارائه زنجیره‌های جانبی یا سایدچین‌ها است. این سایدچین‌ها به طور موازی با زنجیره اصلی کاردانو فعالیت کرده و با آن تعامل دارند. این زنجیره‌ها می‌توانند به عنوان یک مکانیسم شاردینگ عمل کنند که با انتقال بار (لود) از شبکه اصلی به زنجیره‌های جانبی، باعث افزایش ظرفیت بلاکچین کاردانو می‌شوند.
فاز ولتیر (Voltaire)
فاز ولتیر آخرین مرحله در مسیر تبدیل بستر شبکه کاردانو به یک شبکه مستقل است. در این فاز، با معرفی سیستم رای‌گیری، سهام‌گذاران (استیک‌هولدرها) قادر خواهند بود تا درباره آینده کاردانو نظرات خود را ارائه دهند. کاربران می‌توانند پروپوزال‌ها و پیشنهادات خود را برای بهبود عملکرد شبکه ارسال کرده و آن‌ها را برای رای‌گیری به استیک‌هولدرها معرفی کنند. از دیگر ویژگی‌های این فاز، سیستم خزانه‌داری است که درصدی از کارمزد تراکنش‌ها را جمع‌آوری می‌کند. این منابع مالی برای تامین بودجه لازم جهت پیاده‌سازی طرح‌های تصویب شده توسط سهام‌گذاران استفاده خواهد شد.
مقایسه کاردانو با بیت‌کوین و اتریوم
شباهت و تفاوت شبکه بیت‌کوین و اتریوم با شبکه کاردانو چیست؟ هر دو بلاکچین کاردانو و اتریوم برای راه‌اندازی اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز طراحی شده‌اند و هدفشان ایجاد سیستم‌هایی مشابه به فروشگاه‌های اپل و اندروید است، با این تفاوت که به طور غیرمتمرکز عمل می‌کنند. یکی از ویژگی‌های مشترک این دو شبکه، استفاده از قراردادهای هوشمند است. همچنین، هر دو بلاکچین از الگوریتم اثبات سهام (PoS) بهره می‌برند که مزایای مختلفی دارد، از جمله کاهش مصرف انرژی و افزایش مقیاس‌پذیری.
کاردانو از مدت‌ها قبل مکانیزم استیکینگ را معرفی کرده بود، اما پشتیبانی از قراردادهای هوشمند را در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی کرد. این ویژگی به کاردانو این امکان را داد که توانایی پشتیبانی از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مشابه اتریوم را پیدا کند، اما به طور خاص با مزایای مقیاس‌پذیری و اثبات سهام بهینه‌تر.
در مقایسه با بیت کوین، کاردانو رویکرد متفاوتی در تایید تراکنش‌ها دارد. بیت کوین از سیستم اثبات کار (PoW) استفاده می‌کند. در مقابل، کاردانو از سیستم اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کند. این سیستم انرژی بسیار کمتری مصرف کرده و برای کاربران عادی نیز دسترسی و مشارکت در آن بسیار ساده‌تر است.
جمع‌بندی
در این مقاله بررسی کردیم که شبکه کاردانو چیست و گفتیم این شبکه یک بلاکچین نسل سوم است که با هدف ارائه مقیاس‌پذیری، امنیت و تمرکززدایی طراحی شده است. این شبکه از الگوریتم اثبات سهام (PoS) برای تایید تراکنش‌ها بهره می‌برد که انرژی کمتری مصرف می‌کند و امکان استیکینگ ارز ADA را فراهم می‌آورد. کاردانو به دلیل ویژگی‌های خاص خود، از جمله پشتیبانی از قراردادهای هوشمند، قابلیت میزبانی اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApp) را ارائه می‌دهد.
