آربیتروم (Arbitrum) یکی از برجسته‌ترین راهکارهای مقیاس‌پذیری اتریوم است که با بهره‌گیری از فناوری رول‌آپ‌های خوش‌بینانه (Optimistic Rollups)، هزینه تراکنش‌ها را کاهش داده و سرعت پردازش را افزایش می‌دهد. این شبکه به دلیل سازگاری کامل با اتریوم و پشتیبانی از قراردادهای هوشمند، مورد استقبال گسترده توسعه‌دهندگان و پروژه‌های دیفای قرار گرفته است. در ادامه، معماری آربیتروم، مزایای این شبکه، چالش‌ها و توکن‌های کلیدی این اکوسیستم را بررسی می‌کنیم.
معماری آربیتروم: چگونه کار می‌کند؟
آربیتروم از فناوری رول‌آپ‌های خوش‌بینانه بهره می‌برد که به‌عنوان یک راه‌حل لایه ۲ (Layer 2) روی شبکه اصلی اتریوم عمل می‌کند. فرآیند کار این فناوری به شکل زیر است:
- تراکنش‌ها ابتدا خارج از زنجیره (Off-chain) پردازش می‌شوند و سپس داده‌های نهایی در شبکه اصلی اتریوم ذخیره می‌شود.
- به‌صورت پیش‌فرض، تمام تراکنش‌ها معتبر در نظر گرفته می‌شوند، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. این ویژگی باعث کاهش بار پردازشی شبکه اصلی می‌شود.
- اگر تقلبی در تراکنش‌ها رخ دهد، مکانیزم “اثبات تقلب” (Fraud Proof) اجرا می‌شود و شبکه از صحت داده‌ها اطمینان حاصل می‌کند.
نسخه‌های مختلف آربیتروم
آربیتروم دارای دو نسخه اصلی است:
- آربیتروم وان (Arbitrum One): شبکه اصلی که میزبان اکثر پروژه‌های دیفای و NFT است.
- آربیتروم نوا (Arbitrum Nova): : نسخه‌ای بهینه برای بازی‌های بلاکچینی و اپلیکیشن‌های اجتماعی که کارمزد بسیار پایینی دارد.
ویژگی جدید Arbitrum Stylus
یکی از پیشرفت‌های مهم اخیر در این اکوسیستم، معرفی Arbitrum Stylus است که امکان اجرای قراردادهای هوشمند با زبان‌های Rust، C++ و WASM را فراهم می‌کند. این ویژگی باعث گسترش توسعه‌پذیری آربیتروم فراتر از سالیدیتی می‌شود.
مزایای شبکه آربیتروم
در اینجا مزایای شبکه آربیتروم را شرح خواهیم داد؛
کاهش هزینه تراکنش: گس فی (Gas Fee) در مقایسه با شبکه اصلی اتریوم بسیار کمتر است.
سرعت بالاتر: پردازش تراکنش‌ها سریع‌تر انجام می‌شود زیرا بیشتر عملیات‌ها خارج از زنجیره انجام می‌شوند.
سازگاری کامل با اتریوم: توسعه‌دهندگان می‌توانند بدون نیاز به تغییر کد قراردادهای هوشمند خود، آن‌ها را روی آربیتروم اجرا کنند.
امنیت مبتنی بر اتریوم: از امنیت اتریوم بهره می‌برد و امکان چالش تراکنش‌های تقلبی را فراهم می‌کند.
چالش‌های شبکه آربیتروم
در این قسمت به چالش‌های شبکه آربیتروم اشاره می‌کنیم؛
تأخیر در برداشت وجوه: انتقال دارایی از آربیتروم به اتریوم حدود ۷ روز طول می‌کشد، زیرا کاربران باید منتظر بمانند تا اگر کسی بخواهد اثبات تقلب ارائه کند، این کار انجام شود. البته، پل‌های میان‌زنجیره‌ای مانند Hop Protocol و Stargate این زمان را کاهش می‌دهند.
تمرکز نسبی: در حال حاضر، پردازشگر تراکنش‌ها (Sequencer) تحت کنترل Offchain Labs است، اما برنامه‌هایی برای غیرمتمرکز کردن این فرآیند از طریق DAO در حال انجام است.
نقدینگی محدود در برخی بخش‌ها: اگرچه بسیاری از پروتکل‌های دیفای نقدینگی بالایی در آربیتروم دارند، اما در مقایسه با اتریوم یا بایننس اسمارت چین (BSC)، برخی از استخرهای نقدینگی هنوز به عمق کافی نرسیده‌اند.
توکن‌های محبوب در اکوسیستم آربیتروم
این بخش به توکن‌های شبکه آربیتروم اختصاص دارد؛
آربیتروم (ARB)
- نقش: توکن حاکمیتی شبکه که برای رأی‌گیری در مورد تصمیمات آینده آربیتروم استفاده می‌شود.
- عرضه کل: ۱۰ میلیارد توکن بخش زیادی هنوز در گردش نیست و تحت مدیریت DAO قرار دارد.
توکن GMX
- پلتفرم: صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر آربیتروم.
- ویژگی‌ها: امکان معاملات دائمی (Perpetual Trading) با کارمزدهای پایین و قابلیت سهام‌گذاری (Staking).
توکن MAGIC
- پلتفرم: توکن اکوسیستم Treasure که در دنیای بازی‌های متاورسی کاربرد دارد.
- ویژگی‌ها: ایجاد اقتصاد مبتنی بر NFT و متاورس.
کجا می‌توان این توکن‌ها را خرید و فروش کرد؟
خبر خوب برای علاقه‌مندان به آربیتروم و اکوسیستم لایه ۲! تمامی این توکن‌های محبوب، یعنی ARB، GMX و MAGIC، در اکسکوینو قابل خرید و فروش هستند.
جمع‌بندی
آربیتروم به عنوان یک پیشرو در مقیاس‌پذیری اتریوم، موفق شده است با کاهش هزینه تراکنش‌ها و افزایش سرعت، بستری ایده‌آل برای پروژه‌های دیفای و برنامه‌های غیرمتمرکز ایجاد کند. در عین حال، چالش‌هایی مانند تمرکز نسبی و تأخیر در برداشت وجوه همچنان مطرح هستند.
با نوآوری‌هایی مانند Arbitrum Stylus و گسترش اکوسیستم، این شبکه در حال تبدیل شدن به یکی از مهم‌ترین بازیگران لایه ۲ اتریوم است. در آینده، با رشد نقدینگی و افزایش غیرمتمرکزسازی، آربیتروم می‌تواند نقش کلیدی‌تری در اکوسیستم بلاکچین ایفا کند.
