بیت‌کوین به عنوان پادشاه رمزارزها همیشه پرچمدار دنیای کریپتو بوده و هر صعود یا سقوط قیمتش کل بازار رو تحت تاثیر قرار داده. اما چه عواملی قیمت بیت‌کوین رو تغییر میدن؟ چه عواملی بر ارزش این رمزارز تاثیرگذاره؟ همه این موارد رو در این اپیزود از پادکست رادیو اکسکوینو بررسی می‌کنیم.
پادکست امروز را بشنوید:
اگر شما در بازار رمزارزها حضور داشته باشید، بارها دیدید و شنیدید که ریزشهای شدید قیمت در بازار کریپتو متاثر از ریزش بیت‌کوین هست. اینجور مواقع این سئوال پیش میاد که خب، قیمت خود بیت‌کوین متاثر از چی هست؟
اکسکوینویی‌ها سلام. عصر دوشنبه 15 آذر ماهتون بخیر . من ساحل اختری هستم و همراه شمام با اپیزود 124 از فصل دوم رادیو اکسکوینو
قبل از شنیدن کامل این اپیزود، حواستون باشه که این پادکست به هیچ عنوان یه توصیه مالی نیست و محتوای این پادکست در هیچ‌شرایطی برای من و مجموعه اکسکوینو منفعت مالی در بر نداره.
تلاش ما در رادیو اکسکوینو اینه که با کیفیت‌ترین مطالب در حوزه رمز ارزها، بلاک‌چین و اقتصاد کریپتو را در اختیار مخاطبانمون قرا بدیم. پس، پیش از اتخاذ هرگونه تصمیم مالی، خوب مطالعه کنید و آگاهانه گام بردارید.
راستی، اگه میخواید در این حوزه‌ها بیشتر بدونید، به وبلاگ ما به آدرس اکسکوینو دات‌کام اسلش بلاگ مراجعه کنید. ضمنا، اپیزودهای جدید رادیو اکسکوینو رو میتونید در همه پلتفرم‌های پادکستی مثل کست باکس و ناملیک دنبال کنید.
خب فکر کنم مخاطبای همیشگی رادیو اکسکوینو میدونن که بیت‌کوین اولین کریپتو کارنسی جهان هست که در سال ۲۰۰۹ توسط فرد یا گروهی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو خلق شد. و تمامی تراکنش‌های این رمزارز در بلاک‌چین بیت‌کوین ثبت میشه و این رکورد‌های ثبتی، تاریخچه هر واحد و مالکیت اون را مشخص میکنن.
و باز میدونید که: بر خلاف ارزهای سنتی، بیت‌کوین توسط یه بانک مرکزی منتشر نمیشه و هیچ پشتیبان یا پشتوانه دولتی نداره. خرید بیت‌کوین مثل خرید یه سهم شرکتی یا اوراق قرضه نیست، چون اصلا بیت‌کوین یه شرکت نیست.
در نتیجه نمیتونیم توقع داشته باشیم فرم‌های مالیاتی و یا ترازنامه‌های مالیش را بررسی کنیم. همه این‌ها موجب میشه که سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین متفاوت از سرمایه‌گذاری های دیگه باشه.
خرید سهام یه شرکت معنیش اینه که شما مالک بخشی از سرمایه شرکت هستید، در حالی که خرید بیت‌کوین فقط به معنای مالکیت بیت‌کوین هست.
عدم دولتی بودن و یا دخالت بانک‌های مرکزی در بیت‌کوین باعث میشه بیت‌کوین تحت تاثیر سیاست‌های پولی دولت‌ها نباشه. پس قیمت بیت‌کوین تحت تاثیر چی هست؟
قیمت بیت‌کوین تحت تاثیر عوامل دیگه‌ایی مثل عرضه، میزان تقاضا در بازار، میزان دسترسی و همچنین رقابت با سایر رمز‌ارزهاست.
ارزش ارزهای سنتی که توسط دولت‌ها منتشر میشن معمولا تابعی از سیاست‌های پولی، نرخ‌های تورم و رشد اقتصادی کشورهاست.
اما قیمت بیت‌کوین بیشتر تابعی از این شش فاکتور هست:
اگر شما در بازار رمزارزها حضور داشته باشید، بارها دیدید و شنیدید که ریزشهای شدید قیمت در بازار کریپتو متاثر از ریزش بیت‌کوین هست. اینجور مواقع این سئوال پیش میاد که خب، قیمت خود بیت‌کوین متاثر از چی هست؟
عرضه بیت‌کوین و مقدار تقاضای بازار برای بیت‌کوین فاکتور اولیه هست. هزینه تولید بیت‌کوین از طریق فرآیند ماینینگ فاکتور دوم هست. پاداش استخراج که بابت تایید تراکنش‌ها در بلاک‌چین به ماینرها داده میشه هم یه فاکتور دیگه است.
تعداد رمز‌ارزهای رقیب هم بر قیمت بیت‌کوین اثر میگذاره. مقررات حاکم بر فروش و استفاده از بیت‌کوین و وضعیت حاکمیت داخلی بیت‌کوین فاکتور موثر پنجم هست. و در نهایت باید بدونیم که اخبار تحولات هم بر قیمت بیت‌کوین اثر میگذاره.
خب فاکتور اول یه فاکتور سنتی در ارزش‌گذاری هر نوع از دارایی هست. میزان موجودی یه دارایی نقش مهمی در تعیین قیمت اون داره. یه دارایی کمیاب یا نادر احتمالا قیمت بالایی داره، در حالیکه اگه ازش به مقدار کافی در دسترس باشه، اون وقت قیمت چندانی نداره.
عرضه بیت‌کوین هم از زمان شکل‌گیریش تا به امروز مدام در حال کمتر شدن بوده. بیت‌کوین تعداد محدودی کوین را عرضه خواهد کرد و طبق برنامه‌ریزی آخرین کوینش در ۲۰۴۰ استخراج خواهد شد.
پروتکل حاکم بر استخراج بیت‌کوین اجازه میده، فقط یه نرخ محدود از بیت‌کوین‌های تازه تولید بشه و این نرخ تولید هم با گذشت زمان کمتر و کمتر میشه. در حالیکه نرخ عرضه بیت‌کوین در سال ۲۰۱۶، ۶.۹ درصد بود، این رقم در سال ۲۰۱۷ به ۴.۴ درصد رسید و در سال ۲۰۱۸ هم رسید به ۴ درصد.
هاوینگ بیت‌کوین که هر چهار سال یکبار اتفاق میوفته، خودش یه عامل افزایش قیمت هست، چون به معنی کاهش عرضه این رمز ارز هم هست.
حالا کمی راجع به تقاضا بگم: در حالیکه هنوز بیت‌کوین راه درازی برای تبدیل شدن به یه ابزار پرداخت داره، اما تونسته توجه خرده سرمایه‌گذاران را به خودش جلب کنه. محل و شکل تقاضا برای بیت‌کوین بسته به ملاحظات اقتصادی و ژئوپولیتیک تغییر میکنه.
به عنوان مثال،گفته میشه در سال ۲۰۲۰ شهروندان چینی از بیت‌کوین برای دور‌زدن قوانین کنترل دارایی و سرمایه استفاده کردن. همچنین، بیت‌کوین در کشورهایی که نرخ تورم بالایی دارن هم محبوب شده.
مثلا در ونزوئلا که نرخ تورم بالا، ارزش پول ملی این کشور را نابود کرده، بیت‌کوین تبدیل شده به یه راهی برای حفظ ارزش دارایی‌ها.
از طرفی، بعضیا میگن بیت‌کوین در میان خلافکارا هم محبوب شد،ه چون به اونا اجازه میده مقادیر بزرگ پول را برای انجام کارهای خلاف انتقال بدن. اما در نهایت نباید از این موضوع غافل بود که، بیت‌کوین حالا در رسانه‌های مختلف معرفی شده و قیمتش به طور زنده پوشش داده میشه.
همین موضوع باعث شده تا عده زیادی هم به بیت‌کوین به عنوان راهی برای سرمایه‌گذاری نگاه کنن و اعتماد بیشتری به این کلاس دارایی جدید پیدا کنن.
خب قبلش توضیح دادیم که عرضه بیت‌کوین مدام داره کاهش پیدا میکنه. از این طرف هم توضیح دادیم که تقاضا برای بیت‌کوین هم مدام در حال افزایش هست. پس با کنار هم قرار دادن این دو نکته، تا اینجای کار معلوم شد چرا قیمت بیت‌کوین مدام در این سالهای اخیر بالا میرفته.
ولی همین موضوع باعث به وجود آمدن حباب هم میشده، و ما همیشه حرکات صعودی و نزولی شدیدی در قیمت بیت‌کوین داریم. مثلا یه رشد ناگهانی در سال ۲۰۱۷ همراه بود با یه رکود طولانی مدت بعدش.
اما فاکتور دیگه‌ایی که گفتیم بر قیمت بیت‌کوین اثر میذاره مسئله هزینه تولید اون هست. مثل هر محصول و یا کالای دیگه‌ایی، هزینه تولید بر قیمت بیت‌کوین اثر میذاره. تحقیقات نشون داده، قیمت بیت‌کوین در بازار کریپتو رابطه نزدیکی داره با هزینه حاشیه‌ایی تولید.
در بیت‌کوین، هزینه تولید به طور مستقیم مساوی هست با یه نرخ ثابتی که صرف زیرساخت و ماینینگ میشه و به طور غیرمستقیم هم هزینه‌ایی هست که با سطح سختی الگوریتم مرتبط هست. استخراج بیت‌کوین به این شکل هست که ماینرها برای حل یه سری مسائل پیچیده ریاضی با هم در رقابت هستن، و اولین ماینری که موفق به حل این مسئله میشه، یه پاداش دریافت میکنه، که شامل بیت‌کوین‌های تازه ضرب شده و کارمزد تراکنش‌هایی هست که در فاصله بلوک قبل تا بلوک جدید انجام شده.
حل این مسائل ریاضی هم نیاز به یه انرژی زیادی داره، که صَرفِ رسیدن به این قدرت تراکنش و محاسبات قابل توجه میشه. به زبان پول، یعنی ماینر باید برای ماشین‌های استخراج خودش پول خرج کنه: حالا چه برای خرید ماشین، چه نگهداری، و چه استهلاکش. هزینه الکتریسیته هم که نگم براتون. گفته میشه بین ۹۰ تا ۹۵ درصد از کل هزینه ماینینگ، مربوط به هزینه برق هست.
حالا بریم سراغ هزینه‌های ناشی از رقابت: اگرچه بیت‌کوین شناخته‌شده‌ترین رمزارز جهان هست، اما صدها توکن دیگر هم هستن که میخوان پول‌های سرمایه‌گذاری شده در کریپتو را جذب پروژه خودشون کنن.
همین حالا، بیت‌کوین بالاترین نرخ دامیننس یا سلطه را در بازار داره، اما این سلطه به مرور زمان کاهش داشته. در سال ۲۰۱۷، بیش از ۸۰ درصد سرمایه موجود در بازار کریپتو در بیت‌کوین بود. تا الان که در ماه یازدهم از سال ۲۰۲۱ هستیم، این نرخ به کمتر از ۵۰ درصد رسیده.
خب کاهش سلطه بیت‌کوین، به این علت هست که اطلاع و آگاهی از آلتکوین‌ها و ویژگی‌هاشون افزایش پیدا کرده. به عنوان مثال، با افزایش استقبال از توکن‌های پروژه‌های دیفای، توکن بومی بلاک‌چین اتریوم یعنی اتر، تبدیل شده به یه رقیب جدی برای بیت‌کوین.
خیلی از سرمایه‌گذارا، با این اعتقاد که اتر، برای ریل‌گذاری آینده زیر‌ساخت‌های مالی مدرن برنامه و پتانسیل داره، درش سرمایه‌گذاری کردن.
اتر خودش ابزار پرداخت کارمزد همه تراکنش‌هایی هست که بر بستر بلاک‌چین اتریوم انجام میشه. ماه پیش در ۱۳ اکتبر، اتریوم تقریبا ۱۸ درصد از تمام مارکت کپ دنیای کریپتو را به خودش اختصاص داده بود.
پروژه‌هایی مثل کاردانو و بایننس هم موفق شدن تا به حال تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران را به خودشون جذب کنن. اگرچه رقابت باعث شده تا دلار‌هایی که قراربود وارد اکوسیستم بیت‌کوین بشن را به جای دیگه ببره، اما در مجموع موجب جذب بیشتر سرمایه‌گذارا به سمت این کلاس دارایی جدید هم شده. و خب باز هم، نتیجه این شده که تقاضا برای رمزارزها و آگاهی نسبت به اونا بالا بره. بیت‌کوین هم، به عنوان پرچمدار دنیای کریپتو، از این موضوع منتفع شده و قیمتش هم مدام بالاتر رفته.
اما بریم سراغ عامل بعدی موثر بر قیمت بیت‌کوین:
تحولات در حوزه رگلاتوری هم بر روی قیمت بیت‌کوین موثر هستن. بیت‌کوین زمانی متولد شد که کمی قبلترش، کاهش سخت‌گیری‌ها در حوزه مقررات بازار مشتقات، موجب یه بحران مالی بزرگ شده بود. اما همچنان بخش بزرگی از موضوعات مرتبط با بیت‌کوین خودش رگلاتوری نشده و تازه اکوسیستم بیت‌کوین الان به واسطه بی‌مرز بودن و آزاد بودن از مقررات کشورها معروف شده.
وضعیت قانونگذاری بیت کوین به شکلیه که هم فرصت داره و هم تهدید. از یک طرف نبود مقررات یعنی اینکه کشورها می تونن بدون قوانین دست و پاگیر ، تراکنش های بین المللی رو انجام بدن.
اما این همچنین به معنی اینه که استفاده و معامله بیت‌کوین میتونه برای کارهای خلاف و مجرمانه جذاب باشه. یه نکته دیگه هم اینه که بسیاری از موسسات بزرگ مالی و سرمایه‌گذاری به دو دلیل هنوز به بیت‌کوین ورود نکردن: یه دلیلش، نبود قابلیت نقدشوندگی سریعه و دلیل دیگه اش هم نوسانات بالای قیمت.
السالوادور اولین کشوری بود که در نهم ژوئن ۲۰۲۱ بیت‌کوین رو به عنوان پول رایج خودش پذیرفت. حالا طبق قوانین السالوادور، این رمز ارز میتونه در هر تراکنشی که دوطرف معامله، بیت‌کوین را بپذیرن استفاده بشه. دلار آمریکا همچنان پول اول السالوادور هست و استفاده از بیت‌کوین منوط به پذیرش طرفین معامله هست.
موضوع مهم اینجا این هست، که هرچه پذیرش دولت‌ها افزایش پیدا بکنه، یعنی دولت‌های بیشتری بیت‌کوین رو به عنوان بخشی از اقتصاد و بازارشون بپذیرن، بیت‌کوین اعتبار بیشتری به عنوان یه کلاس دارایی برای سرمایه‌گذاری پیدا میکنه.
سرمایه‌گذارا و تریدرای کریپتو اخبار مربوط به رگلاتوی بیت‌کوین رو از نزدیک دنبال میکنن. چون این اخبار یه شاخص هستن برای افزایش ورود نقدینگی به بازار کریپتو. این اخبار می تونن مستقیما قیمت‌ها رو با تغییر میزان عرضه و تقاضا تغییر میدن.
مثلا ممنوعیت‌های چین علیه بیت‌کوین باعث ریزش قیمت بیت‌کوین شد، چون با انتشار اون خبر، تقاضا کاهش پیدا کرد. در آمریکا هم تصمیمات کمیسون بورس و اوراق بهادار آمریکا تاثیر مستقیمی بر قیمت بیت‌کوین داره.
به عنوان نمونه در همین هفته‌های اخیر قیمت بیت‌کوین یکباره از ۶۸ هزار دلار بالاتر رفت. و علتش هم این بود که کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا اولین مجوز فعالیت برای یه صندوق قابل معامله در بورس مبتنی بر بیت‌کوین را صادر کرد.
اما آخرین فاکتوری که گفتیم بر قیمت بیت‌کوین اثر میگذاره، اخبار بود
اکوسیستم بیت‌کوین در مراحل اولیه رشد خودش هست و این به معنی اینه که اخبار روی قیمت بیت کوین تاثیر مستقیم دارن. این اخبار و تحولات میتونن از انواع مختلف باشن.
همونطور که گفتیم اخبار رگلاتوری میتونن آثار بزرگی بر قیمت بیت‌کوین داشته باشن. هاردفورک‌ها و سافت‌فورک‌ها هم که موجب تغییر تعداد بیت‌کوینِ موجود میشن هم میتونن بر سرمایه‌گذارا و در نتیجه قیمت بیت‌کوین اثر بگذارن. مثلا جدا شدن بیت‌کوین کش در فورکِ آگوست ۲۰۱۷ موجب شد تا قیمت هر دو رمز ارز بالا بره و رکورد جدیدی ثبت بشه.
سیاست‌های حاکمیت بیت‌کوین که توسط یه هسته اصلی از برنامه نویسا تنطیم میشه هم بر قیمت بیت‌کوین اثر میگذاره. تغییر در پروتکل عرضه و یا تعداد موجودی فعلی از شاخص‌های اصلی سرمایه‌گذاری هستن که به دقت رصد میشن.
اما یه نکته مهم: اگرچه بیش از یک دهه از عمر بیت‌کوین میگذره، اما این رمز ارز همچنان یک کلاس دارایی نوظهور حساب میشه و قیمتش تحت تاثیر فاکتور‌های پیچیده‌ایی قرار داره.
