ماه گذشته جیپی مورگان J.P Morgan شعبه جدید خود را در یک مرکز خرید در دنیای متاورسی دیسنترالند راهاندازی کرد. در ژانویه، والمارت Walmarts نیز با ثبت یک نشان تجاری مرتبط با دنیای رمزارزها برای استفاده آنلاین علاقه خود را به متاورس نشان داد. در ماه دسامبر هم نایک شرکتی را خرید که کفشهای کتانی برای متاورس میسازد.
متاورس قرار نیست در آینده به سراغ ما بیاید بلکه در حال حاضر هم وجود دارد. پس کسب و کارها برای آن باید چه آمادگی خاصی داشته باشند؟
بازیهای ویدیویی مدت زیادی است که به عنوان نمونه اولیه مفهوم یعنی متاورس عمل کردهاند. بازیهای نقشآفرینی آنلاین چند نفره (MMORPG) مانند «ورد آف وار کرفت World of Warcraft» و «اور کوئست EverQuest» از اوایل سال ۲۰۰۴ میلادی دنیایی پر از کالاهای دیجیتال و لباسهایی که در برابر پول واقعی ارزش دارند، جوامعی پر جنب و جوش ایجاد کردند.
بازیهای آنلاین امروزی قدرت مالی برندهای دنیای واقعی را که دستی در اقلام و تجربیات مجازی دارند، گسترش میدهند؛ لوییس ویتون Louis Vuitton پوسته (در دنیای بازی اسکین نامیده میشود) و اسلحه برای بازی لیگ اف لجندز League of Legends طراحی کرده است و فراری نیز در دنیای فورتنایت Fortnite به کاربران اجازه تست مدل 296 GTB خود را داد.
صدها میلیون گیمر هر روز بازیهای آنلاین را برای سرگرمی و معاشرت با دیگران انجام میدهند. اپیک گیمز Epic Games نیز امیدوار است تعداد کاربران ماهانه فورتنایت را از ۶۰ میلیون به یک میلیارد کاربر افزایش دهد.
نحوه راهاندازی یک دنیای متاورس پررونق چیزی است که دنیای مجازی بازیهای امروزی به ما یاد میدهد.
آنچه که برندها میتوانند از دنیای بازیها درباره متاورس بیاموزند:
درس ۱: افراد با هدفی خاص به فضای دیجیتالی شما خواهند پیوست
گیمرهای آنلاین برای خوشگذرانی با افراد دیگر بازی میکنند. مهم نیست که یک بازی چقدر عالی به نظر میرسد، دنیای آن چقدر جزئیات دارد یا اندازه بودجه بازاریابی شرکت چقدر است. اگر بازی سرگرم کننده نباشد طبیعتا موفق هم نخواهد شد. هدف اصلی یک بازی «لذت بردن از آن» است.
نکته مهم: ارائه هدف یا اهدافی خاص برای اینکه کاربران در دنیای متاورس شما وقت بگذرانند بسیار مهم است. چیزی که فقط در دنیای شما پیدا شود و جای دیگری نتوان آن را یافت. این اتفاق میتواند یک رویداد زنده منحصر به فرد، یک رقابت ویژه یا یک موقعیت آموزشی باشد.
درس ۲: به کاربران اجازه خلاقیت بدهید
طراحان بازیها را میسازند اما این بازیکنان هستند که به کالبد آن زندگی میبخشند. محبوبترین بازیها به بازیکنان، آزادی ساخت فرهنگ و معنای خود را چه در داخل و چه در خارج از دنیا میدهند.
بلیزارد Blizzard به عنوان توسعهدهنده بازی ورد آف وارکرفت، یک دنیای بازی با انواع تجربهها، ماموریتها و محیطهای جذاب ایجاد کرده است اما چیزی که این بازی چندنفره را به یک پدیده جهانی تبدیل کرد، فرهنگ دیجیتال میلیونها کاربری است که از سال ۲۰۰۴ سرگرم این بازی هستند. برای مثال، طراحان، یک سیستم قبیلهای (گیلد Guild) ایجاد کردند که به بازیکنان همفکر اجازه میداد با هم متحد شوند و در ماموریتهای گروهی به نام «یورش Raid» شرکت کنند. با این حال این بازیکنان بودند که هر قبیله را از دیگری متمایز ساختند. بدون این قبیلهها، ما هرگز از «لیروی جنکینز Leeroy Jenkins» افسانهای (نام مستعار بازیکنی به نام بن شولتز) به عنوان نمادی جاودانه برای ورود به یک موقعیت خطرناک و بدون هیچگونه آمادگی یاد نمیکردیم.
نکته مهم: فرهنگ دیجیتال از پایین به بالا رشد میکند. یک دنیای مجازی چندوجهی بسازید که به افراد قدرت ایجاد جامعه، تعامل و معنا میدهد.
درس ۳: به جای یک دنیای دیجیتال بسته، یک تجربه باز و چند پلتفرمی ایجاد کنید
بازیهای آنلاین با همه محبوبیت خود، همجنان بر بستر مخصوص به خود اجرا میشوند و دسترسی جهانی ندارند. حتی بازیهای رایگان مانند «لیگ آف لجندز» به رایانههای قدرتمند و اینترنت پر سرعت نیاز دارند. علاوه بر این، در دنیای بازیهای امروزی نمیتوان محتوایی را به اشتراک گذاشت برای مثال نمیتوان سلاحهای ورد آف وارکرفت را در فورتنایت پیدا کرد.
از آنجایی که بازیهای آنلاین امروزی دقیقا به عنوان سرگرمیهای گروهی در یک محیط نسبتا بسته ساخته میشوند، محیطهای ایزوله دیجیتالی را ایجاد میکنند که دقیقا در تقابل با تعریف آکادمیک متاورس یعنی باز و چند پلتفرمی بودن است. این ویژگیها برای یک بازی خوب است اما یک متاورس موفق به قابلیت همکاری و اشتراکگذاری داده بین پلتفرمها برای ایجاد یک تجربه واقعا باز نیاز دارد.
نکته مهم: به دنبال روشهایی برای گسترش تجربه متاورس خود فراتر از دنیای ایزوله خود باشید. در صورت امکان از فناوریهای باز استفاده کنید. فرهنگ و داستان دیجیتال شما چگونه میتواند از مرزهای دنیای مجازی عبور کند؟
درس ۴: کاهش یا حذف موانع ورود
بازیهای آنلاین امروزی برای جذب یک پایگاه کاربری در سطح جهانی به ملزومات زیادی برای راهاندازی و نصب نیاز دارند. فقط یادگیری سیستمها، استراتژیها و محیطهای یک بازی جدید میتواند روزها یا حتی ماهها طول بکشد.
برای ساخت یک متاورس مناسب برای همه مردم، باید یک تجربه جذاب و پیشرو ارائه دهیم. این کار با ساده کردن فرآیند ورود به این دنیای مجازی جدید رخ میدهد؛ مانند پیوستن به این دنیا با باز کردن یک مرورگر وب.
زمانی که کاربران درون یک دنیای متاورس راحت باشند، برای درگیر کردن تدریجی و بیشتر کاربران مراحل آسانی در پیش خواهید داشت. این تجربه میتواند با یک مرورگر وب شروع و در نهایت به هدستهای واقعیت مجازی و درگیری عمیق با آن منجر شود.
نکته مهم: به روشهای مختلف برای کاهش الزامات نصب و راه اندازی فکر کنید.
متاورس در ایران
همیشه فناوریهای نوظهور در ایران فروغ کمی دارند و به واسطه تحریمها و گاهی سودجویی بعضی از افراد دسترسی به آنها بسیار سخت میشود. با تغییر نام فیسبوک، فناوری متاورس در میان جامعه جهانی دیجیتال نقش پررنگی پیدا کرد و در ایران نیز فعالان حوزه رمزارزها و بلاکچین علاقه زیادی به این فناوری نه چندان نوظهور نشان دادند.
اکسکوینو به عنوان یک شرکت دانش بنیان که همیشه به دنبال ارائه راهکاری نوین و آسان برای افزایش آگاهی عمومی در حوزه بلاکچین است، حضور خود و آگاهی بخشی در متاورس را رسالت ذاتی خود دانست و با پیشگامی در این زمینه به عنوان اولین شرکت دانش بنیان ایرانی وارد فضای متاورس شد.
در راستای آگاهی بخشی جمعی در این حوزه، اکسکوینو از آبان ماه ۱۴۰۰ با راهاندازی بخش متاورس خود فعالیتهای زیادی را در پیش گرفت؛ از آموزش در اینستاگرام و وبلاگ گرفته تا ورود به دنیای متاورس دیسنترالند.
علاوه بر تالیف مقالات آموزشی در حوزه متاورس در یک برنامه مدون پادکستهای هر پنجشنبه اکسکوینو با محوریت دنیای متاورس به منظور آشنایی هر چه بهتر و سریعتر مردم با این فناوری که به زودی تمام دنیا را فرا میگیرد، پخش میشود.
اما هیچگاه خواندن تئوری متاورس حس تجربه واقعی حضور در متاورس را به ارمغان نمیآورد. به همین منظور اکسکوینو در آذر ۱۴۰۰ با تاسیس یک شعبه متاورسی در منطقه کریپتو ولی دیسنترالند و همسایگی بایننس، به عنوان اولین شرکت دانش بنیان ایرانی حضور خود را در متاورس ثبت کرد.
انتخاب دیسنترالند دلایل زیادی داشت که ۴ رکن مهم آن در ابتدای مقاله آورده شده است؛ امکان ایجاد خلاقیت توسط کاربران، باز بودن و عدم وجود موانع زیاد برای ورود به این دنیای متاورسی و همچنین راحتی ایجاد انگیزه و هدف برای جذب کاربران به فضای متاورس.
فعالیتهای اکسکوینو در متاورس
متاورس در کنار ذات سرگرمکننده خود، تواناییهای نهان زیادی دارد. از آنجایی که کشور ما همیشه زیر فشار تحریمهای ظالمانه قرار دارد، طبیعتا آثار هنرمندان ایرانی در فضای بینالمللی دیده نمیشود و امکان تبادل و اشاعه فرهنگ ایرانی در سراسر جهان بسیار کم است.
اکسکوینو پس از ساخت شعبه متاورسی خود با معماری ایرانی، با آغوشی باز به صورت رایگان پذیرای توکنهای غیرمثلی (NFT) هنرمندان ایرانی بود تا این آثار خلاقانه را در معرض انظار جهانی قرار دهد.
در ادامه برای ایجاد انگیزه در میان آحاد مردم برای حضور در فضای متاورس، اکسکوینو تصمیم به برگزاری دو جشن باستانی ایرانی در متاورس گرفت. دو جشنی که بازخورد بسیار خوبی در فضای مجازی داشت؛ اولین شب یلدا و جشن چهارشنبهسوری متاورسی تاریخ.
مراسمهای باستانی ایران در متاورس
۳۰ آذر ۱۴۰۰ اکسکوینو اولین شب یلدا متاورسی تاریخ را در ساختمان خود در دیسنترالند جشن گرفت و در این مراسم از بیش از ۵۰ توکن غیرمثلی هنرمندان ایرانی نیز رونمایی کرد. این جشن با استقبال گرم بیش از ۵ هزار نفر در روز برگزاری مراسم رو به رو شد. علاوه بر هموطنان علاقمند به متاورس کاربران زیادی در سراسر جهان با ترند شدن رویداد اکسکوینو در دیسنترالند به این مراسم سر زدند و از این حرکت نمادین استقبال کردند.
پس از بازخورد بسیار گرم رسانههای داخلی و بینالمللی از این مراسم اکسکوینو بار دیگر قدمی رو به جلو برداشت و چهارشنبهسوری باستانی را به شکلی پیشرفتهتر نسبت به شب یلدا در ساختمان خود برگزار کرد. جشنی پر از ترقهبازی، آتشبازی و برنامههای شاد و مفرح. در این مراسم امیرعباس گلاب بزرگترین کنسرت پاپ ایران را در متاورس برگزار کرد و همچنین حسن ریوندی برای اولینبار در ایران استندآپ کمدی را به عرصه متاورس آورد.
در این مراسم که در آخرین سهشنبه قرن (۲۴ اسفند ۱۴۰۰) برگزار شد آماری عجیبتر از حضور کاربران به ثبت رسید؛ حضور بیش از ۳۰۰۰ نفر در حدود شش ساعت.
سخننهایی
دنیای بازیهای امروزی نشاندهنده این است که متاورس واقعا یک مفهوم بازاریابی انتزاعی یا رویای یک میلیاردر فناوری نیست. در عوض، متاورس و جهانهای مجازی به هم پیوسته آن موجودیت واقعی هستند که بیشتر مردم روزی به آن ملحق خواهند شد. برندها و کسب و کارها باید برای این روز و این فناوری آماده شوند.