در ساعات اولیه شب شانزدهم مِی، آسمان برای کسانی که ارز لونا داشتند مانند یک ماه‌گرفتی کامل قرمز شد. اتفاقی که بیشتر شبیه یک شوخی کائناتی بود. چند روز پیش این اتفاق، ارزش دارایی ترا (Terra) از ۸۰ دلار به زیر ۱ دلار برای هر توکن سقوط کرد و ارزش این ارز دیجیتال ۴۰ میلیارد دلار کاهش پیدا کرد که این رویداد مت گوکس ۲.۰ (Mt. Gox 2.0) نام گرفت.
به گفته‌ی ویکتور یانگ (Victor Young)، معمار ارشد در حوزه آنالوگ: «همان چیزی که باعث موفقیت ترا شد این رمز ارز را به سمت شکست سوق داد». دو کوون (Do kwon)، بنیانگذار و خالق ترا، یک استیبل‌کوین بهتر از بیتکوین برای پرداخت نیاز داشت که بتواند با اتریوم و فضای بازار ارزهای دیجیتال رقابت کند. این بدان معناست که یک استیبل‌کوین باید وجود داشته باشد تا بتواند به‌طور مستقیم با ارزهای فیات در بازارهای سنتی رقابت کند. اما این پروژه شفافیت کافی نداشت.
به قول وارن بافت، سرمایه‌دار معروف، تنها زمانی که جزر و مد از بین می رود می توانید متوجه شوید که چه کسی برهنه شنا کرده است. هنگامی که آب ها از اکوسیستم Terra عقب نشینی کردند، معلوم شد که بسیاری از کسانی که باید زودتر می‌دانستند، متوجه شدند که در باتلاق گرفتار شده‌اند. از صندوق‌های تامینی گرفته تا اینفلوئنسرها و سرمایه گذاران از هر نوع.
صنعت ارز دیجیتال هیچ نخواهد بود اگر در اختراع مجدد خود به اندازه‌ی کافی ماهر نباشد. با این حال، در پی مرگ ترا، پیشروها و سرمایه‌گذاران بزرگ متعهد شدند که از این شکست درس بگیرند و مطمئن شوند که تاریخ دوباره تکرار نخواهد شد. جرقه‌ی فاجعه با مشکل استیبل کوین الگوریتمیک ترا به نام UST زده شد که یک مارپیچ مرگ ایجاد کرد و باعث شد تا لونا ۹۹ درصد ارزش خود را از دست بدهد.
بسیاری از فعالان ارزهای دیجیتال معتقد بودند که شکست این پروژه فرصتی را پیش آورده تا سیستم‌های قوی‌تری برا کاهش این قبیل ریسک‌ها و خطرات طراحی شود. البته احتمالاً برای سیاستگذاران و تنظیم‌کننده‌هایی که برای حمایت از مصرف‌کنندگان و ثبات بازار تصمیم به مهار ارزهای دیجیتال دارند، بسیار دیر است.
این که یک شاخه فرعی در ابتدای راه، خود را یک استیبل‌کوین معرفی کند بیشتر عدم وجود استاندارهای قوی و کافی برای محافظت از منافع مصرف کننده‌ها را نمایان می‌کند و این موضوعی است که سیاستگذاران این بازار را عصبانی می‌کند. استیبل‌کوین اصطلاحی است که برای کوین‌هایی که دارای پشتوانه ارز فیات هستند در برابر کوین‌هایی که توسط الگوریتمی غیر شفاف مدیریت می‌شوند استفاده می‌شود.
دلفی دیجیتال که به‌دلیل سرمایه‌گذاری بر روی ترا ۱۰ میلیون دلار ضرر کرد نوشت: «شما درست می‌گفتید و ما اشتباه می‌کردیم. ما میزان ریسک‌ها را اشتباه محاسبه کردیم.»
سرمنشا شکست از کجا شروع شد؟
کوین‌هایی الگوریتمی که وابسته به دلار طراحی شده و توسط ارزهای فیات پشتیبانی نمی‌شوند، سابقه خوبی ندارند و هر تلاشی برای بالا کشیدن این دسته از رمزارزها با شکست روبه‌رو شده است به این دلیل که ایجاد یک توکن که بتواند ارزش ۱ دلار را در زمانی که زیر فشار فروش قرار دارد حفظ کند بسیار پیچیده است.
شهاف بار گفن، مدیرعامل COTI توضیح می‌دهد: «مشکل مشترک در رابطه با استیبل‌کوین‌ها، عدم وثیقه است. من معتقدم که تنها آن دسته از استیبل‌کوین‌هایی که با وثیقه‌گذاری بیش از حد محافظت می‌شوند، می‌توانند با ممنوع کردن سوزاندن یا ضرب سکه‌ها از یک نتیجه بد جلوگیری کنند.»
انتظار می‌رفت ارز UST که یک استیبل‌کوین کنترل شده بود، متفاوت باشد و برای مدت طولانی چنین بود. ۱۲ ماه پیش لونا با قیمتی زیر ۵ دلار معامله می‌شد ولی با گسترش بازار ارزهای دیجیتال، ارزش کل قفل‌شده لونا (TVL) در شبکه به میلیاردها دلار رسید و در آوریل ۲۰۲۲ به اوج خود یعنی ۱۱۶ دلار رسید که بازدهی بالایی را برای حامیان اولیه خود به ارمغان آورد.
برایان ماهونی یکی از بنیانگذاران شبکه آلکمی (Alkemi Network) بعد از فروپاشی ترا می‌گوید: «جای تاسف دارد که UST به اشتباه به عنوان استیبل‌کوین شناخته شد درحالی که رشد آن به دلیل حرص و طمع تیم پروژه، فشار بیش از حد و صرف پول نقد بسیار برای تامین مالی، درکنار حفظ نرخ ۲۰ درصدي بی‌خطر (Risk Free) برای آن بود.»
پایان ماجرا
ناظران باتجربه ارزهای دیجیتال معتقد هستند که دلیل موفقیت بلند مدت یک پروژه، به کیفیت کدگذاری و پایداری انگیزه‌های آن بستگی دارد. ترا توسعه‌دهندگان توانمندی داشت اما مشوق‌های این پروژه مشکوک بودند. در اوایل سال گذشته، منتقدان درباره نقص‌های مدل الگوریتمی ترا بحث می‌کردند و بردارهای حمله احتمالی را ترسیم و روی آن تاکید می‌کردند.
در ۷ می، زمانی که سرانجام ترا در برابر حمله پیش‌بینی‌شده تسلیم شد، هشدار منتقدان به واقعیت پیوست. هیئت منصفه ترا هنوز بر سر این موضوع که این حمله کار نهنگ‌های پولدار بوده است یا یک گرگ تنها، به توافق نرسیده‌اند. اما آنچه غیرقابل انکار است این است که در مدل اقتصادی UST این فاجعه قابل انتظار بود.
هنگامی که یکی از سرمایه‌گذاران عمده، فروش عمده ای از UST را در پروتکل Curve انجام داد، قیمت پایه به 0.98 دلار کاهش یافت و این تنها آغاز ماجرا بود. بنیانگذار ترا، دو کوان، این حادثه را به‌عنوان یک سرعت‌گیر نادیده گرفت، اما ضربه مهلک زده شده بود. در طول پنج روز بعد، UST و LUNA مسابقه سقوط را آغاز کردند. حتی فروش ذخایر فراوان بیتکوین بنیاد لونا برای بازگرداندن ارزش UST کافی نبود.
دلیل اصلی سقوط لونا به دلیل پیچیدگی مدیریت ارزش پایه UST در مکان‌های تجاری متمرکز و غیرمتمرکز بود.
جیمز تیلور از صرافی CeDeFi Unizen معتقد است: «دلیل اساسی سقوط لونا به دلیل پیچیدگی مدیریت ارزش پایه UST در تجارت متمرکز و غیرمتمرکز بود. مهاجم با هوشمندی، روش Curve را برای حمله به پروتکل انتخاب کرد که بیشترین آسیب را وارد کرده و باعث وحشت شد.»
بعد از مرگ
ایان هوانگ، مدیر عامل آزمایشگاه ParallelChain می‌گوید: «سقوط LUNA/UST تکان دهنده بود، اما قابل پیش‌بینی بود. تمام استیبل‌کوین‌های الگوریتمی از نقاط ضعف ذاتی رنج می‌برند، زیرا عمدتاً توسط سیستم آربیتراژ و شرایط بازار نرمال فرض می‌شوند. چیزی که کمر ترا را شکست، مدل Tokenomic معیوب و عدم وجود ابزارهای متنوع برای حمایت از این اکوسیستم بود که به آسانی منجر به از دست دادن اعتماد به نفس و تزریق ترس از تهاجم مضاعف شد.»
کنه ازجی-اوکویه از Millicent پیش بینی می‌کند: «وقتی صدها هزار نفر، مجموعا میلیاردها دلار را از طریق یک برنامه DeFi از دست می‌دهند که این برنامه توسط برخی از بزرگترین و معتبرترین نام‌ها در حوزه ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک حساب پس‌انداز امن به جای سرمایه‌گذاری مخاطره‌آمیز تبلیغ می‌شود، مقررات به طور قطع باید در راه باشد.»
او می‌افزاید که: «اگرچه ممکن است برای بسیاری تعجب آور باشد، اما برخی از بازیگران کلیدی این صنعت مانند سام بنکمن فرید، مدیر عامل FTX و اداره رفتار مالی بریتانیا، وجود دارند که می‌دانند مقررات هوشمند ممکن است تنها چیزی باشد که می‌تواند رمزارز را از خود رمزارز نجات دهد.»
در حالی که دارندگان LUNA و UST بار عمده این سقوط را متحمل شدند، نیروهای کلان و بزرگتر واکنش زنجیره ای را آغاز کردند.
بنجامین بیلسکی، مدیرعامل گروه فین‌تک NAGA آلمان، توضیح می‌دهد: «ما شاهد یک اثر دومینو هستیم که در آن بحران زنجیره تأمین جهانی به تورم بالا و در نتیجه نوسانات بالای بازار ارزهای دیجیتال کمک می‌کند.»
برایان ماهونی از Alkemi دلیلی برای خوش‌بینی می‌داند و پیش‌بینی می‌کند: «علی‌رغم سایه‌ای که بر بخش استیبل‌کوین بازار است، فکر می‌کنم این بخش بسیار قوی‌تر ظاهر خواهد شد. من مشتاقانه منتظر مشارکت‌های مستمر پروژه‌های استیبل کوین معتبر و با نیت خوب، مانند USDC، DAI، و FRAX هستم تا ثبات و محصولات خوش‌ساخت را به ارزهای دیجیتال بیاورم. اینها تلاش می کنند تا استیبل‌کوین های واقعی با پایه‌های قوی باشند.»
لوکاس ماتو، بنیانگذار و مدیرعامل Vent Finance می‌افزاید: «کاهش ارزش UST تأثیرات قابل‌توجهی بر احساسات کلی دارد و ما شاهد کاهش تعداد کاربران فعال ماهانه DeFi هستیم که می‌تواند مدل‌های تجاری موجود را تهدید کند».
فرقه دو کوان
همه‌ی انتقادات و حمله‌هایی که علیه ترا انجام می‌شود تنها استیبل‌کوین الگوریتمی معیوب آن را هدف قرار نمی‌دهد، بلکه دو کوان متعصب نیز مورد انتقاد قرار گرفته است.
ویکتور یانگ از آنالوگ می گوید: «دو کوان مدام منتقدانی را که به اشکالات الگوریتم استیبل کوین اشاره می‌کردند ساکت می‌کرد. هر گفتمانی در مورد علت سقوط UST نمی‌تواند این واقعیت را نادیده بگیرد که استیبل‌کوین به هیچ وثیقه غیر رمزنگاری متصل نشده است. در عوض، از یک سیستم توکن جفتی استفاده کرده که در آن کاربران Luna را با UST و بالعکس با قیمت تضمینی 1 دلار، با تکیه بر یک مکانیسم اجماع ضعیف و دستکاری شده، تعویض کردند.»
در مورد اینکه بازار کریپتو از اینجا به کجا می‌رسد، کارشناسان بازار انتظار دارند که سیر نزولی همچنان ادامه داشته باشد و همچنین همراه با تمایل به سمت سرمایه گذارای در ارزهای پایدار مانند بیتکوین BTC.
به گفته بن کاسلین، رئیس تحقیقات و استراتژی AAX: «ممکن است شاهد تغییر بزرگی در تسلط به نفع بیتکوین و اتریوم باشیم، و در حالی که تلاطم ممکن است هفته‌ها طول بکشد، تمرکز مجدد در بازار بر کیفیت و شبکه‌های غیرمتمرکز بیش از سکه‌های بیهوده و آزمایش‌های مخاطره‌آمیز خواهد بود و می‌تواند برای آنچه که شروع کننده بود، یعنی بیتکوین، به‌طور باورنکردنی صعودی باشند.»
بازسازی بزرگ آغاز می‌شود!
برای توسعه دهندگان، برنامه‌ها، پلتفرم‌ها و کاربرانی که Terra را خانه خود می‌نامند، فروپاشی چشمگیر این شبکه دشوار بوده است. برخی تصمیم گرفته‌اند از اکوسیستم شکست‌خورده خارج شوند و در جای دیگری خریدوفروش را ادامه دهند. شاید در یک شبکه جامعه‌محور که به توسعه‌دهندگان آواره Terra کمک کند.
برای دو کوان و تیمش، گزینه‌های مناسب کمی وجود دارد. یکی بازسازی Terra از ابتدا، این‌بار بدون تیک تاک بمب ساعتی یک استیبل‌کوین الگوریتمی است. اینکه آیا می‌توان این کار را انجام داد و اینکه آیا کسی در این اکوسیستم یا بازار به بازسازی اطمینان خواهد داشت یا خیر، موضوع دیگری است.
منبع: www.forbes.com
